-James Wilson ve George Kelling'in ortaya attığı çevre kriminolojisi hipotezi:
Bu hipoteze göre suçla mücadele etmenin en iyi yolu suçtan önce gelen düzensizlikle mücade etmektir. Semtlerdeki düzensizlik ve kaosun bireyleri nasıl suça yönlendirdiği ile ilgili bir varsayımları vardır ve bunun için "kırık pencereler" imgesini kullanmışlardır. Bu teori aslında suç psikoloğu Philip G. Zimbardo'nun Chicago'da (1969) yaptığı bir sosyal deneye dayanır.
Hipotez 1982 de James Q. Wilson ve George Kelling tarafindan geliştirilmiş ve 1995 te o sıralar amerika birlesik devletlerinde "housing and urban development"te yoneticilik yapmakta olan Henry G. Cisneros tarafından makale şeklinde kaleme alınmıştır.
-"Olumsuzluklarla mücadeleyi nasıl başardınız?” sorusuna New York Valisi Guiliani’nin cevabı:
“Yıkık bir bina düşünün. Binanın camlarından biri bile kırık olsa, o camı hemen tamir ettirmezseniz, çok kısa sürede, oradan geçen herkes bir taş atıp, binanın tüm camlarını kırar.
Ben ilk cam kırıldığında hemen tamir ettirdim. Bir elektrik direğinin dibine ya da bir binanın köşesine, biri, bir torba çöp bıraksın. O çöpü hemen oradan kaldırmazsanız, her geçen, çöpünü oraya bırakır ve çok kısa bir sürede dağlar gibi çöp birikir. Ben ilk konan çöp torbasını kaldırttım.”
Bir sokağın suç bölgesine dönüşme süreci önce tek bir pencere camının kırılmasıyla başlıyor. Çevreden tepki gelmez ve cam hemen tamir edilmezse, oradan geçenler o bölgede düzeni sağlayan bir otorite olmadığını düşünüyor, diğer camları da kırıyor. Ardından daha büyük suçlar geliyor; bir süre sonra o sokak, polisin giremediği bir mahalleye dönüşüyor.
Bunu anlayan New York polisi, önce küçük suçların peşine düşmüş. Metroya bilet almadan binenleri, apartman girişlerini tuvalet olarak kullananları, kamu malına zarar verenleri, hatta içki şişelerini yola atanları bile yakalayıp haklarında işlem yapmış.
-Zimbardo deneyi:
Zimbardo, suç oranının yüksek olduğu, yoksul Bronx ve daha yüksek yaşam standardına sahip Palo Alto bölgelerine birer 1959 model Oldsmobile bıraktı.
Araçların plakası yoktu, kaputları aralıktı. Ve olup bitenleri gizli kamerayla izledi. Bronx’taki otomobil üç gün içinde baştan aşağıya yağmalandı. Diğerine ise bir hafta boyunca kimse dokunmadı.
Ardından Zimbardo ile iki öğrencisi ‘sağ kalan’ otomobilin yanına gidip çekiçle kelebek camını kırdı. Daha ilk darbe indirilmişti ki çevredeki insanlar (zengin beyazlar) da olaya dahil oldu.
Birkaç dakika sonra o otomobil de kullanılmaz hale gelmişti.
“Demek ki” diyordu Zimbardo, “ilk camın kırılmasına ya da çevreyi kirleten ilk duvar yazısına izin vermemek gerek. Aksi halde kötü gidişatı engelleyemeyiz.
Öneriler / Önlemler
-Kırık kapı, pencere gibi zımbırtılarin tez elden onarımı..
-Ortalıkta hurda, terk edilmiş araç falan varsa hemen göz önünden kaldırılması..
-Sokaklarda karşılaşılan günlük çöoplerin, yiyecek ve içecek atıklarının ivedilikle temizliği..
-Bir takım kendini bilmez velet tarafından yaratılmış duvar yazıları, vandalist eserler v.s. var ise hemencecik silinmesi, olmadi üstlerinin boyanması..
-Çoluk cocuk için, sokak köşelerinden daha çekici, daha güvenli ve daha uygun yerlerin bulunması, yoksa imece usulü yaratılması..
-Mahalledeki evlerin itina ile boyanarak temiz görünüme kavuşturulması..
-Kaldırım ve atık su ızgaralarının temiz tutulması..
Yani, bildiğimiz; "Kapının önünü temiz tut" durumu..!
Derlenmiştir.
.
