Dördüncü Yol
İnsanlar uyumaktadırlar ve bunu kabul etmezler. Bütün insanlar sadece makinedirler, bütün faaliyetleri mekaniktir. Psikoloji insanlarla ilgilidir, makinelerin incelenmesi için psikoloji değil mekanik bilimi gerekir. Bir makine kendini tanıyamaz, tanıdığında makine olmaktan çıkar. İnsan hareketlerinden sorumludur, makine değildir.
İnsanın başlıca yanılgısı, yapmaya muktedir olduğuna dair inancıdır. Ancak bunu insanlara söylediğinizde inanmayacaklardır ve onlara düşmanca ve nahoş gelecektir. Özellikle de gerçek olduğu için düşmanca gelir. Herkes hiç bir şeyin yapılması gerektiği gibi yapılmadığını iddia eder. Aslında her şey yapılabileceği tek şekilde yapılmaktadır, eğer tek bir şey değiştirilebilseydi her şey buna bağlı olarak farklı olabilirdi. Her şey başka şeylerle bağlantılıdır.
İnsan birçok BEN sahibidir. Her insanın içinde 5–6 bazen daha çok ama sınırlı sayıda BEN vardır. Bunlardan her biri yönetimi ele aldığında kendinin asıl BEN olduğunu yani EFENDİ olduğunu sanır ve diğer benlere ait en ufak bilgisi olmaz. İnsanda bu BEN değişimlerini kontrol edecek hiç bir şey yoktur. İnsan&makine bu durumu fark etmemekte, bilmemektedir. Benler, rastlantıların gücü ile veya mekanik olan dış dürtüler tarafından yaratılmışlardır.
Eğitim, taklit, okuma, dinin uyuşturuculuğu, sınıflar, gelenekler, yeni sloganların cazibesi dış tesirlerdendir. İnsanın bireyselliği yoktur, bir tek büyük BEN sahibi değildir, birçok kendini ben sanan benlere bölünmüştür. Her bir küçük ben kendini BÜTÜN adına çağırmaya yetkilidir; anlaşmaya, anlaşmamaya, söz vermeye, kararlar almaya muktedir ki, sonradan bütün diğer benler bunların sonuçlarıyla uğraşmak zorunda kalacaklardır. Her küçük ben'in imzaladığı çeklerin ve akitlerin sorumluluğunu yüklenecek olması, insanın yani Bütün'ün trajedisidir.
Çoğu zaman insanın ömrü küçük tesadüfî benlerin imzaladığı akitlerin gereğini yerine getirmek yükümlülüğü ile geçer. Her insanın sınırlı "rol" repertuarı vardır ve bunun dışında bir role zorlandığında kendini kısa sürede huzursuz ve rahatsız hisseder ve kendi repertuarındaki herhangi bir role dönmek için büyük çaba harcar. Döndüğünde gerilim biter ve rahatlık (uyuma hali) başlar. İnsan repertuarı dışındayken "üşür, utanır ve herkesten kaçmak ister." Burada SEÇİM zorunluluğu gelir! İnsan rahatı mı seçecektir yoksa kendi üzerinde çalışıp huzursuzluğu mu?
İnsan hapishanededir ancak bunun farkında değildir. Farkına varan her aklı başında kişi hapishaneden kaçmak ister, kaçmak için tünel kazmak lazımdır. Bunun dört gerekli şartı vardır; a) Özgür olmadığını, hapishanede olduğunu kabul etmek. b) Evvelce hapishaneden kaçabilmiş kimselerden yardım almak. c) Kaçış organizasyonu asla tek kişi olarak gerçekleştirilemez. Bir grup çalışması elzemdir. d) Büyük bir çalışma ve çaba gereklidir : "belirli bir amaca yönelik şuurlu çabalar"
İnsan yeterince yöntemli ve kararlı ise bir alışkanlığını değiştirebilir. Ancak; Bir kimse kendi üzerinde çalışıyorsa o kimse mümkün olabilecek ek değişiklikleri hesaba katmalı ve bunları önceden düşünmelidir. (Kendi üzerinizde değişikliğe muvaffak olduğunuz her husus, değişmesini belki de arzu etmediğiniz alışkanlık ya da karakter özelliklerinizi etkiler ve siz farkına varmadan devreden çıkar ya da beklemedikleriniz devreye girer.) Ya da! Değişmek isteyen fazlalıklarını "terk" etmelidir.
İnsanların feda etmeleri gereken en önemli şey "ıstıraplarıdır". İnsan öyle yapılmıştır ki; ıstıraba olduğu kadar asla başka şeye o kadar çok bağımlı değildir. Zevklerden daha kolay feragat edilir. Istırap olmadan bir şey kazanılmaz ama ayni zamanda insan ıstırabını feda ederek işe başlamalıdır. Kaynaşma ve içsel birlik (vahdet); sürtüşme ile "evet" ve "hayır" arasındaki mücadele ile elde edilir. (evet ya da hayır seçeneklerinden biri doğru cevap değildir, mücadele doğru yolda oluşun işaretidir.) Ancak bu mücadele yanlış bir taban üzerinde cereyan edebilir ve bu yanlış ve natamam bir kristalizasyondur. Bu insan daha fazla gelişme imkânına sahip olamayacaktır.
Gelişme imkanını yeniden sağlamak için o insan tekrar eritilmelidir; bu ise sadece korkunç ıstırap ile mümkündür. Evet ve hayır arasındaki mücadele "hemen değerli bir şeyi feda etmekle" başlatılabilir. Bununla beraber sonsuza kadar değil! Kristalizasyon elde edildikten sonra "feragatler, mahrumiyetler ve feda etmeler" artık gerekmez. Bundan sonra insan neyi isterse ona sahip olabilir. Artık onun için yasalar yoktur, o kendi başına bir yasadır. Yollar (tekâmüle giden), gündelik hayatın karşısında olup başka ilkelere ve yasalara dayanmaktadır.
Dördüncü yolda imana gerek yoktur, aksine her çeşit iman dördüncü yolun karşısındadır. Yolu arayan insan, yolu bilen ilk insana rastladığı ana "ilk eşik" ya da ilk adım denir. İlk eşikten itibaren "merdiven" başlar. Merdiven süresince kişi her şeyden; yoldan, rehberden ve kendinden şüphelidir, hiç bir şey sabit değildir. Bazen aşağılara düşer ve yeniden başlaması gerekebilir. Fakat son basamağı geçtiği anda yola girdiğinde rehbere karşı şüpheleri ortadan kalkar ama aslında ona ihtiyacı eskisinden çok azalır. Birçok bakımdan bağımsız olur ve nereye gittiğini bilebilir. Çalışmasının sonuçlarını artık kolaylıkla kaybedemez. Yolu terk etse bile başladığı yere dönmeyecektir.
Dördüncü yolda merdiveni çıkmak için koşul; İnsanın kendi yerine bir başkasını yerleştirmeden bir üst basamağa geçemeyeceğidir. Böylece insan yükseldikçe kendini izleyenlere daha da bağımlı olur. Onlar durursa O da durur. Öğrenci ne derece yüksekse, öğretmen de o derece yüksek olabilir. Aslında öğrenci öğretmenin seviyesini hiç göremez ve ne derece aşağıda iseler o derece yüksek bir öğretmen isterler.(Genellikle insanın kendisi beş para etmediği halde İsa'nın öğretmenliğinden başkasını istemez.) daha aşağısına razı değildir. Öğretmen ve öğrenci birbirine muhtaçtır. İnsan aldığını derhal vermelidir, ancak bu şekilde daha fazlasını alabilir. Aksi halde kendisine verilmiş olanda ondan alınacaktır.
Sübjektif yol, okul yolundan geçer. Objektif yol, sade vatandaşın yoludur. Onlarda tekâmül eder, ne var ki onların yolu çok gereksiz tekrarla dolu olarak çok uzun olabilir. Kendi kendini inceleme, kendini bilmeye götüren çalışma veya yoldur. Bilgi herkesin yolu olamaz ve çoğunluğa mal edilemez. Kanun böyledir. Bilgi de maddedir ve daima sınırlıdır. Eğer bilgi madde ise; "Belli bir yerde ve belli bir zamanda belirli miktarda mevcut demektir. Belli bir devre süresince örneğin 100 yıl boyunca insanlığın tasarrufunda belirli miktarda bilgi vardır.
Bilgi ve varlık seviyeleri dengeli olmalıdır; insanın gelişmesinin üzerinde cereyan ettiği iki çizgi vardır: "bilgi" ve "varlık" çizgileri. Doğru tekâmülde her iki çizgi birbirlerine paralel olarak, birbirlerine yardımcı olarak gelişirler. Bunlardan biri daha uzun olursa insanın gelişmesi yanlış olur; er ya da geç gelişme durur. Eğer bilgi varlığı aşarsa, o insan bilir ama yapma gücüne sahip değildir. Bu yararsız bilgidir. Varlık bilgiyi aşarsa, o insanın yapma gücü vardır ama neyi yapacağını bilemez. Kazandığı varlık gayesiz hale gelir ve onu kazanmak için gösterdiği çabaların yararsız olduğu görülür.
Bilgi başka şeydir anlama başka şeydir. Anlama bilginin varlık ile ilişkisine bağımlıdır. Anlama, bilgi ve varlığın bileşkesidir. İnsan sadece kendini incelemenin ve müşahedenin değil fakat kendisini değiştirmek amacıyla kendi üzerinde çalışmanın gerekli olduğunu anlamalı "her şeyi bir bütün halinde BAŞKALARININ ONU GÖRDÜĞÜ GİBİ kendisini bütünüyle görmelidir." Bu amaçla insan, hayatının farklı anlarına, farklı duygusal durumlarına ait kendisinin "mental fotoğraflarını" çekmeyi öğrenmelidir. Eğer bir insan bir şeyi hatırlarsa onun için hatırlanması daha önemli olan diğer on şeyi unutur. Ve özellikle kendisi ile ilgili olan şeyleri, belki evvelce çektiği o "mental fotoğrafları" kolaylıkla unutur.
Dünyada cereyan eden büyük çaplı her olay dışardan yönetilir; Ya tesirlerin rastlantı eseri olan bileşimleri veya genel kozmik kanunlar tarafından yönetilir. İnsanların her şeyden çok sessizlikten korktukları, konuşma eğilimimizin kendini savunmadan kaynaklandığını ve daima bir şeyleri görmekten, kendine bir şeyleri itiraf etmekten kaçınma temeline dayandığı açıkça görülmelidir. Gerçek sanatta rastlantı eseri olan hiç bir şey yoktur. Gerçek sanat matematiktir. Ondaki her şey hesaplıdır ve önceden bilinebilir. Sanatkâr, vermek istediğini bilir ve anlar; Eseri, ayni seviyedeki insanlar üzerinde daima ve matematiksel bir kesinlikle bir ve aynı izlenimi doğuracaktır.
İnsanlara yardımcı olmak için, kişi önce kendine yardımcı olmayı öğrenmelidir. Pek çok insan başkalarına yardım etme düşünce ve duygularına, sadece tembellikten dolayı kapılmaktadır. Onlar kendileri üzerinde çalışamayacak kadar tembeldirler ve ayni zamanda başkalarına yardım etmeye muktedir olmak onlara büyük zevk vermektedir. "kendi kendine samimiyetsizlik" İnsan hak etmeden haz elde ederse, insanın bunu muhafaza edememesi ve bu hazzın ıstıraba dönüşmesi sebebiyle gereklidir. Ama bütün mesele, hazzı elde edebilmek ve onu muhafaza edebilmektir. Bunu yapabilen bir kimse için öğrenecek hiç bir şey yoktur. Ancak bu yol ıstıraptan geçer. Hazdan istifade edeceğini sanan kimse çok yanılır ve eğer kendisine karşı samimi olabilirse, bunu göreceği an gelecektir. Duygular alanındaki vicdan kavramı, düşünce alanındaki şuur kavramının muadilidir.
Âlemin ve insanın böyle paralel biçimde incelenmeleri, öğrenciye, her şeyin temeldeki birliğini gösterecek ve onun farklı düzenlerin fenomenlerinde analojiler bulmasına yardım edecektir. Gerek âlemde, gerekse insandaki bütün süreçleri yöneten temel kanunların sayısı çok azdır. Az sayıdaki basit kuvvetlerin farklı sayısal bileşimleri, olayların görünen çeşitliliğini yaratmaktadır.
Evrenin mekaniğini anlamak için, karmaşık fenomenleri, bu basit kuvvetlerle çözümlemek gerekmektedir. Sübjektif insan için kötülüğün hiç mevcut olmadığı, sadece farklı iyilik kavramlarının var olduğu söylenebilir. "Hiç kimse herhangi bir şeyi kasıtlı olarak kötülük için, kötülük olsun diye yapmaz." Herkes iyilik uğruna, onu anlayışına göre hareket eder. Fakat iyiliği farklı şekillerde anlar.
Uyanma, insanın hiç bir yere varamayacağını ve nereye gideceğini bilmediğini idrak etmesiyle başlar. Birliğin çokluğa dönüşüm kanunlarını incelemeden önce, bütün evrenlerin tüm çeşitlilikleri veya birlikleri içerisinde bütün olayları yaratan temel kanunu incelemeliyiz. Bu, "Üç prensip" ya da "Üç kuvvet" kanunudur. Bu kanun, hangi mikyasta olursa olsun, hangi âlemde cereyan ederse etsin, molekül seviyesindeki olaylardan kozmik olaylara kadar, farklı ve birbirlerine karşı "Üç kuvvetin bileşimi ve karşılaşmasıdır." İlk kuvvete aktif veya müspet, ikinciye pasif ya da negatif, üçüncüye ise etkisiz kılan kuvvet denilebilir.
İlk iki kuvvet çağdaş düşüncenin bildiği kanunlardır. Fakat genelde üçüncü kuvvet müşahedeyi ve anlayışı yöneltmek için kolayca ulaşılabilir değildir. Bunun nedeni, insanın mutat psikolojik faaliyetinin fonksiyonel sınırlanmasında ve olaylar dünyasına ait algımızın temel kategorilerinde, yani "mekân" duygumuzda ve söz konusu sınırlamalar sonucunda doğan "zaman" duygumuzda aranmalıdır. Üçüncü kuvvet, gerçek âlemin malıdır. Müşahedemize giren sübjektif âlem veya olaylar âlemi, sadece nispi olarak gerçektir, her halde tamam değildir.
Evrenin bundan sonraki temel kanunu yedi kanunu veya oktavlar kanunudur. Bu kanunun anlamını kavramak için, evreni titreşimlerden meydana gelmiş olarak kabul etmek gerekir. Bu titreşimler, evreni oluşturan maddenin, en incesinden en kabasına kadar, bütün çeşit, safha ve yoğunluklarında faaliyet göstermektedir. Çeşitli kaynaklardan çıkmakta ve birbirleriyle kesişerek, çarpışarak, güçlendirip, zayıflatarak, durdurarak çeşitli yönlerde ilerlemektedirler. (Hoca burada sanırım Kuantum fiziği yani dalga/parçacık fonksiyonunu tarif etmektedir.) Fiziğin temel görüşlerinden birisi "Titreşimlerin sürekliliğidir". Bu konuda kadim bilginin görüşü farklıdır; Zira kadim bilgi, titreşimler anlayışının temeline "Titreşimlerin süreksizliği" ilkesini yerleştirmiştir.
Eğer oktavlar kanunun bütün anlamını kavrayabilirsek, bu, bize bütün hayatın, tarafımızdan müşahede edilen evrenin tüm fenomenlerin yeni bir açıklamasını verir. Bu kanun, doğada niçin doğru çizgiler bulunmadığını, niçin düşünemediğimizi ya da yapmaya muktedir olamadığımızı, niçin bize ait her şeyin düşünüldüğünü, niçin bizimle ilgili her şeyin varit olduğunu ve niçin genellikle istediğimize ve beklediğimize zıt bir yönde cereyan ettiğini açıklar. Bütün bunlar, 'entervallerin' açık ve dolaysız sonuçları, ya da titreşimlerin gelişmesindeki gecikmelerdir. Titreşimlerin gecikmeleri anında kesinlikle olan nedir? Asıl istikametten bir sapma meydana gelir. Oktav önce doğru istikamette ilerlemeye başlar;
Oktavlar Kanununun yardımı ile şeylerin ilerlemelerini, yön değiştirmelerini her şeyde müşahede edebiliriz. Belli bir enerjik veya güçlü duygu ya da doğru anlayış devresinden sonra, bir tepki oluşur, çalışma sıkıcı ve yorucu hale gelir. Duyguda yorgunluk ve ilgisizlik anları belirir, doğru düşünme yerine, uzlaşma yoluna gitme çabaları, baskı ve güç sorunlardan kaçış başlar. Fakat çizgi şimdi ayni istikamette değil ama gelişmeye devam etmektedir. Çalışma mekanikleşmekte, duygu gittikçe zayıflamakta, günün genel olayları seviyesine inmektedir. Sonra tekrar duruş ve farklı ilerleme, kırgınlık, nefret, önemsememe gibi ayni düşünce ve duygular arasında dönüp durur. Ve bulunmuş olan çıkış yolu giderek daha ve daha kaybolur.(bilim, sanat, felsefe, din ve fertlerin günlük faaliyetlerinde ayni şeyleri kolayca görmek mümkündür)
Şayet oktav arası titreşimlerin azaldığı anlarda ilave şoklar yaratılabilirse doğru, yön değiştirmeden devam edebilir. Herhangi bir yerden kendiliklerinden gerekli anlarda gelen tesadüfî 'şoklar' ümitleri ile avunmak, doğaldır ki mümkün değildir. Böyle bir durumda, insana iç eğilimlerine 'inançlarına ve eğilimlerine ters düşse bile' yel nereden eserse oraya gitme, 'nehrin akışı içinde yüzme' ya da başarısızlığı ile kendini uzlaştırarak yeniden yapmaya başlama seçeneği kalmaktadır. Veya faaliyetinin bütün çizgilerinde 'entervallerin' zamanını tanımayı ve 'ilave şokları' yaratmayı, diğer bir ifade ile kozmik kuvvetlerin gerekli anlarda, 'ilave şokları' yaratmada faydalandıkları yöntemi kendi faaliyetlerine uygulamayı öğrenebilir.
-Ouspensky’den derleyen Sibel Atasoy
Karslı Bir Aydın Georgei Ivanovitch Gurdjieff
* Aklımızı, “Okuma” ile
* Duygularımızı “Müzik” ile
* Fiziksel bedenimizi “Hareket” ile Geliştirebiliriz diyen bir görüşe sahip olan “Kars’ın çok kültürlü pınarlarında su içmiş” dünyanın en ünlü öğreti ustalarındandır.
“Yüreğin gerçeğini özleyen, arayan, hayatın getirdiği problemleri çözmeye çabalayan, şeylerin ve olayların özüne ve kendi varlıklarının içine nüfuz etmeye çalışan sorgulayıcı zihinler vardır.
Bir insan sağlam şekilde muhakeme eder ve düşünürse, bu problemleri çözerken hangi yolu takip ederse etsin, kaçınılmaz şekilde kendisine dönmeli ve işe, kendisinin ne olduğu ve içinde bulunduğu dünyadaki yerinin ne olduğu probleminin çözümüyle başlamalıdır.”
G. I. Gurdjief
Gurdjieff olağanüstü bir insanmış, gerçek anlamda bir usta. Öğretileri en temel sorularımıza hitap eder:
* Ben kimim?
* Neden buradayım?
* Hayatın ve özellikle insan hayatının amacı nedir?
Gurdjieff genç bir adamken amansızca bu soruların peşine düştü ve pratik cevapların çok eski geleneklerin içinde bulunduğuna kanaat getirdi.
Yıllar süren araştırma ve uygulamaları sonucunda cevapları keşfetti ve daha sonra öğrendiklerini Batı dünyasının anlayabileceği şekilde düzenlemeye koyuldu.
Gurdjieff modern hayatın anormal koşulları yüzünden artık işlevlerimizi uyumlu bir şekilde yerine getiremediğimizi savunuyordu. Uyumlu olabilmek için “kendi üzerinde çalışma” ile yeni melekeler geliştirmemiz veya gizli kalmış potansiyelleri gerçekleştirmemiz gerektiğini gösterdi.
Georgei Ivanovitch Gurdjieff’in doğum tarihi tam olarak belli değildir. Kendisi, 1866 olarak belirtirken kızkardeşi 1877 yılında doğduğunu iddia eder. Gurdjieff Rus-Türk sınırındaki Alexandropol’de (Gümrü) doğmuştur. Onun babası Kayseri’deki İyonya Yunanlılarındandır. Bu insanlar yüzyıllar boyu yabancı kurallarıyla yaşarken kendi kültürlerini korumuşlardır. 16. yüzyılda bu ailelerin bazıları Bizans İmparatorluğu’nun yıkılışından sonra uzaklaşmışlardır. Gurdjieff’in akrabaları da onların içindedir. Onlar çiftlik sahibi, koyun ve sığır sahibi idiler. 19. yüzyılın ortalarında onlar Türkiye’de bölündüler.
1877 yılında Rus-Türk Savaşı’nı takiben Gurdjieff’in babası bir salgın hastalıkta sürülerini kaybetti. Sonra Gurdjieff’in büyüdüğü KARS’ta marangozluğa başladı. Kars’taki askeri katedralin (Kümbet Camii - Havariler Kilisesi) Başrahibi Borsch, genç Gurdjieff’i büyük ölçüde etkilemiştir. Babasının planına göre günah çıkaran papaz ve vücut hekimi olması için tek bir ilahi göreve kendisini hazırlamalıydı. Papazlar ve doktorlar Gurdjieff’e eğitim verdi.
Genç adam mekanik, medikal ve doğal bilimler ve özellikle psiko-nöroloji ile ilgilendi.
Alışılmadık deneyimler insanoğlunun hayatında doğaüstü güçlerin olabileceğini ona gösterdi. Asyalı ozanların türkü ve destanlarla korunmuş antik gelenekleri de tanıma şansı buldu. Bir ozan olan babası Antik Asur ve Sümer kültürlerin efsaneleri hakkında bilgisi ile ünlüydü. Daha sonra Çivi yazısı olan kitabelerden çok etkilendi.
Gurdjieff kendisi gibi umutları olan ve aynı şeylerden ilham alan az sayıda genç insanı etrafına topladı.
Gurdjieff’in ömrünün son yıllarında hasta idi. Hastalığı ve yaraları nedeniyle ıstırap çekti. Seyahat ettiği yıllarda birkaç otomobil kazası geçirdi. Amerika Birleşik Devletleri’ne 1925 yılında son seyahatinden sonraki hafta içinde geçirdiği bir otomobil kazasında neredeyse ölüyordu. Bu kazanın sonucu olarak hafızasını yitirdi ve aylar sonra hafızası yavaş bir şekilde geri geldi.
Gurdjieff 29 Ekim 1949’da Paris’te Amerikan Hastanesi’nde hayatını kaybetti. Dört gün boyunca öğrencileri, arkadaşları, Amerika, İngiltere ve diğer ülkelerden gelen mevki sahibi kişileri içeren ziyaretçileri naaşını ziyaret etmişlerdir.
Gurdjieff’in ölümünden sonra onun çalışmalarının çoğu öğrencileri tarafından yayınlanmıştır. İlki Gurdjieff’in teorilerini en iyi açıklayan; Ouspensky's In Search of the Miraculous,
Gurdjieff’in master çalışması All and Everything (Hepsi ve Her Şey).
İlk seri en iyi bilineni Beelzebub's Tales to His Grandson’dur.
Yaşadığı sürece yayınlanan tek çalışması The Herald of Coming Good’dur. İkinci, seri olarak tasarlanan Meetings with Remarkable Men 1960’da yayınlanmıştır. 1970’lerin başlarında ise üçüncü seri Life Is Real Only Then, "I Am" yayınlanmıştır.
J. Walter Driscoll tarafindan yayimlanan Gurdjieff: a Reading Guide Gurdjieff’in yazılarının ve konuşmalarının yayınlanan notlarının içeriğini ve yayınlanma tarihçesini anlatır.
Dr. Michel de Salzmann, Gurdjieff’in hayatı, yazıları ve "ardında, bilincin geliştirilmesi için özel bir metodolojiyi barındıran bir okul bırakan", "insanların benzersiz bir ‘uyandırıcısı’" ve bir ruhsal öğretmen olarak yarattığı etki üzerine bilgi veren düşüncelerle dolu bir özet sağlıyor".
Gurdjieff öğretisi modern zamanların en içe işleyen ruhsal öğretilerinden biri olarak ortaya çıkmıştır
-Yıldırım Öztürkkan’ın Arşivinden derleyen Vedat Akçayöz
Ayrıca Bkz : http://blog.milliyet.com.tr/gurdjieff/Blog/?BlogNo=29961
Gurdjieff'in türkçeye çevrilmiş bir çok kitabı bulunmaktadır...
Gurdjieff Filminden:
Derlenmiş ve görseller sonradan eklenmiştir...
.
