Rüzgâr, atmosferdeki havanın Dünya yüzeyine yakın, doğal, çoğunlukla yatay hareketleridir.
Hava hareketlerinin temel sürücüsü, atmosfer basıncının bölgeler arasında farklı değerlerde bulunmasıdır. Rüzgâr, alçak basınçla yüksek basınç bölgesi arasında yer değiştiren hava akımıdır, daima yüksek basınç alanından alçak basınç alanına doğru hareket eder. İki bölge arasındaki basınç farkı ne kadar büyük olursa, hava akım hızı o kadar fazla olur. Rüzgâr sahip olduğu hıza göre esinti, fırtına gibi isimler alır.
Okyanuslardaki akımların ve dalgaların meydana gelmesinde büyük rolü olan rüzgârlar, kara şekillerinin değişmesine de neden olur. Özellikle çöllerde kumulların şekli devamlı değişir.
Rüzgârların bitki sporlarını taşıyarak çiçeklerin döllenmesini sağlaması bitki neslinin devamı açısından çok önemlidir. Yeldeğirmeni ve yelkenli gemilerde gücünden yararlanılan rüzgâr orman yangınlarında olumsuz etki yaparak yangının büyümesine neden olur.
Rüzgârlar estikleri yönlere göre isim alırlar. Kuzeyden esene yıldız, güneyden esene kıble, doğudan esene gündoğusu, batıdan esene günbatısı, kuzeydoğudan esene poyraz, kuzeybatıdan esene karayel, güneydoğudan esene keşişleme, güneybatıdan esene ise lodos denir.
Türkiye'de Marmara, Trakya, Akdeniz, Karadeniz kıyılarında genellikle kuzey ve kuzeydoğuda poyraz rüzgârları hâkimdir. Bu rüzgârlar bahar aylarında bol miktarda yağış getirir. İç bölgelerde kuzey ve güneyden gelen rüzgârlar hâkimdir. Güneybatıdan esen lodos sıcak ve bunaltıcıdır. Ege'de esen meltem rüzgârına imbat denir.
Genel hava basıncının etkisiz, durgun olduğu zamanlarda gece ve gündüz arası sıcaklık farklarının yaptığı basınç farklarından oluşan rüzgârlardır. Gündüzleri karalar, denizlerden daha çabuk ısınırlar. Dolayısıyla deniz üzerinde yüksek, kara üzerinde de bir alçak basınç alanı oluşur. Bunun sonucunda denizden karaya doğru bir rüzgâr başlar. Bu rüzgâra deniz meltemi denir. Bu rüzgâr hızı, sıcaklık arttıkça artarak ve öğlen saatlerinde en fazla hızına ulaşır. hava karardığında ve güneş battığında ise tüm bunların tam tersi yaşanır. Kara daha çabuk soğuduğu için bu seferde karadan denize bir rüzgâr esmeye başlar. Buna da kara meltemi denir.
RÜZGARLAR
POYRAZ / NE KUZEY-DOĞU
DOĞU / E DOĞU
KEŞİŞLEME / SE GÜNEY-DOĞU
KIBLE / S GÜNEY
LODOS / SW GÜNEY-BATI
BATI / W BATI
KARAYEL / NW KUZEY-BATI
3 HAZİRAN FIRTINA
4 HAZİRAN KUZEY RÜZGARLARI
7 HAZİRAN YAĞMURLAR
10 HAZİRAN ÜLKER DOĞUMU FIRTINASI
15 HAZİRAN GÜNEY RÜZGARLARI
21 HAZİRAN GÜNDÖNÜMÜ FIRTINASI
21 HAZİRAN GÜNDÖNÜMÜ-EN UZUN GÜN EN KISA GECE
26 HAZİRAN YAPRAK AŞISI ZAMANI
27 HAZİRAN YAĞMURLAR
30 HAZİRAN YAPRAK FIRTINASI
3 TEMMUZ YAĞMUR SAM RÜZGARLARI
8 TEMMUZ BEVARİH RÜZGARLARININ SONU
11 TEMMUZ ÇARK DÖNÜMÜ FIRTINASI
17 TEMMUZ FIRTINA
18 TEMMUZ ŞİDDETLİ SICAKLAR
29 TEMMUZ ŞİDDETLİ SICAKLAR
30 TEMMUZ KIZIL ERİK FIRTINASI
1 AĞUSTOS EYYAMI BAHUR-EN SICAK GÜNLER 7 GÜN
6 AĞUSTOS ARILARIN BAL YAPMA ZAMANI
8 AĞUSTOS EYYAMI BAHUR-EN SICAK GÜNLER SONU
18 AĞUSTOS TURNALARIN GİTME ZAMANI
21 AĞUSTOS YAPRAKLARIN SARARMASI
25 AĞUSTOS SAM YELİNİN SONU
28 AĞUSTOS LEYLEKLERİN GİTME ZAMANI-SIC.AZ.
31 AĞUSTOS MİHRİCAN FIRTINASI
8 EYLÜL KOÇ AYIRMA ZAMANI
13 EYLÜL ÇAYLAK FIRTINASI
15 EYLÜL SICAKLARIN KIRILMASI
17 EYLÜL HAVALARIN SOĞUMAYA BAŞLAMASI
19 EYLÜL GÜZ YAĞMURLARI
23 EYLÜL SONBAHARIN BAŞLANGICI
23 EYLÜL GÜNDÖNÜMÜ-GECE VE GÜNDÜZ EŞİT
24 EYLÜL YAPRAK DÖKÜMÜ
26 EYLÜL MEVSİM YAĞMURLARI
28 EYLÜL KESTANE KARASI FIRTINASI
30 EYLÜL TURNA GEÇİMİ FIRTINASI
1 EKİM SICAKLARIN SONU
4 EKİM FIRTINA
5 EKİM KOÇ KATIMI FIRTINASI
9 EKİM YAPRAK DÖKÜMÜ FIRTINASI
16 EKİM YAĞMUR MEVSİMİ BAŞLANGICI
18 EKİM KIRLANGIÇ FIRTINASI
20 EKİM AĞAÇ DİKME ZAMANI
21 EKİM BAĞ BOZUMU ZAMANI VE FIRTINASI
25 EKİM SULARIN SOĞUMASI
27 EKİM BALIK FIRTINASI
30 EKİM ŞİDDETLİ RÜZGARLAR
4 KASIM LODOS RÜZGARLARININ ESMEYE BAŞLAMASI
6 KASIM KUŞ GEÇİMİ FIRTINASI
7 KASIM HIZIR YAZ GÜNLERİ SONU -FIRTINA
8 KASIM KASIM KIŞ GÜNLERİ BAŞLANGICI
9 KASIM ÇİĞ DÜŞME ZAMANI-KASIM FIRTINASI
11 KASIM PASTIRMA YAZI BAŞLANGICI
15 KASIM GÜNEY RÜZGARLARININ ESMEYE BAŞLAMASI
16 KASIM HAŞARATIN SAKLANMASI
18 KASIM FIRTINA
24 KASIM SOĞUKLARIN BAŞLAMASI
26 KASIM PASTIRMA YAZI SONU
27 KASIM AĞAÇLARDAN SUYUN ÇEKİLMESİ
29 KASIM ÜLKER FIRTINASI
30 KASIM ŞİDDETLİ SOĞUKLAR VE YAĞIŞLAR
6 ARALIK KUZEY RÜZGARLARI BAŞLAMASI
10 ARALIK KARAKIŞ FIRTINASI
12 ARALIK YAPRAK DÖKÜMÜ SONU-KARAKIŞ FIRTINASI
20 ARALIK FIRTINA
22 ARALIK ERBAİN-ZEMHERİN BAŞLANGICI-40 GÜN
23 ARALIK FIRTINA
27 ARALIK GÜNDÖNÜMÜ FIRTINASI
31 ARALIK FIRTINA
2 OCAK FIRTINA
8 OCAK ZEMHERİ FIRTINASI
11 OCAK ŞİDDETLİ SOĞUKLAR
18 OCAK FIRTINA-YILIN EN SOĞUK GÜNÜ
25 OCAK ŞİDDETLİ SOĞUKLAR
29 OCAK AYANDON FIRTINASI
30 OCAK ERBAİN-ZEMHERİ SONU
31 OCAK HAMSİN BAŞLANGICI-50 GÜN
5 ŞUBAT AĞAÇ DİKME ZAMANI
20 ŞUBAT 1.CEMRE HAVAYA-ATEŞ TOPU
23 ŞUBAT FIRTINA
27 ŞUBAT 2.CEMRE SUYA
28 ŞUBAT LEYLEKLERİN GELME ZAMANI
5 MART SOĞUKLARIN AZALMAYA BAŞLAMASI
6 MART 3.CEMRE TOPRAĞA
7 MART AĞAÇLARA SU YÜRÜME ZAMANI
9 MART BAĞ BUDAMA VE KALEM AŞISI
11 MART BERDÜL ACUZ-KOCAKARI SOĞUĞU
15 MART KIRLANGIÇLARIN GELME ZAMANI
17 MART KOCAKARI SOĞUĞU SONU
18 MART KIRLANGIÇ FIRTINASI
20 MART HAMSİN SONU
21 MART NEVRUZ-İLKBAHAR GÜNDÖNÜMÜ-GECE GÜNDÜZ EŞİT
22 MART MART DOKUZU SOĞUĞU VE FIRTINASI
23 MART KOZ KAVURAN FIRTINASI
26 MART ÇAYLAK FIRTINASI
29 MART ÇAYLAKLARIN GELME ZAMANI
3 NİSAN BEREKETLİ YAĞMURLAR
6 NİSAN KIRLANGIÇ FIRTINASI
8 NİSAN YAĞMURLAR
10 NİSAN FIRTINA
11 NİSAN YAĞMURLAR
12 NİSAN FIRTINA
16 NİSAN YAĞMURLAR
19 NİSAN KUĞU FIRTINASI 3 GÜN
21 NİSAN SİTTEİ SEVİR-ÖKÜZ SOĞUĞU 6 GÜN
26 NİSAN ARILARIN OĞUL VERME ZAMANI
28 NİSAN SERÇELERİN YAVRULAMA ZAMANI
4 MAYIS ÇİÇEK FIRTINASI
5 MAYIS KASIM KIŞ GÜNLERİNİN SONU
HIZIR YAZ GÜNLERİ
6 MAYIS HIDIRELLEZ YAZ BAŞLANGICI
7 MAYIS YAĞMURLAR
9 MAYIS DOĞU RÜZGARLARININ ESMESİ
11 MAYIS YAĞMUR MEVSİMİ SONU
13 MAYIS MEVSİMSİZ SOĞUKLAR
16 MAYIS FİLİZKIRAN FIRTINASI
18 MAYIS GÜL MEVSİMİ
20 MAYIS KOKALYA FIRTINASI
21 MAYIS ÜLKER FIRTINASI
24 MAYIS TOPRAKTAN SUYUN ÇEKİLMESİ
26 MAYIS BAHAR RÜZGARLARININ SONU
28 MAYIS SAM YELİNİN ESMESİ
30 MAYIS KABAK MELTEMİ
31 MAYIS BEVARİH RÜZGARLARININ ESMESİ
Tarihler +/- 3 gün oynayabilir.
Ayrıca Bkz: Lodos'un metabolizmamıza etkileri
*Derleme
.
